Năm 1620, công nữ Nguyễn Phúc Ngọc Vạn xuất giá, được chính thức sắc phong hoàng hậu Chân Lạp.
Tháp Chót Mạt / Tháp Chăm Tây Ninh
Triều đại nào lỡ lọt vào tay các sử gia cũng sẽ thành chuyện kể nhiều kỳ dằng dặc đánh đấm nhau quên rằng mở đầu và chấm dứt một vuơng quốc-một miền đất đôi lúc từ những mối tình. Lịch sử không phải lúc nào cũng chiến tranh và gươm đao chinh phu cùng vó ngựa, đôi lúc cũng có tình yêu. Người Việt ăn lúa gạo miền Nam uống một giọt nước miền Nam đặt chân lên mảnh đất miền Nam nghe câu hò miền Nam … cần nhớ tới mối tình ấy mối truân chuyên ấy và nàng công nương ấy.
Hội chợ sách 23/03/2016, lạc loài cuốn “Việt Nam Cộng Hoà và Cambodia”. Đốt vội đèn huơng, đôi giòng tưởng nhớ.
Theo tác giả Nguyễn Đức Hiệp, chinh chiến liên miên giữa Angkor (Cambodge) và Ayuthaya (Thái Lan), giữa Angkor và Champa (Chàm) , cùng sự tấn công của nhà Nguyên Mông Cổ vào Đông Nam Á thế kỷ 13 là nguyên nhân trực tiếp đưa đến sự hoang hóa, thưa dân ở Nam Bộ trước khi người Việt đến.
Năm 1431, vương quốc Ayuthaya (Thái Lan) xâm lăng nước Chân Lạp (Cambodge), cướp phá kinh đô Angkor mở đầu “Thời Kỳ Đen Tối” của lịch sử Cambodge. Người Khmer phải di chuyển thủ đô về Lovek 40km phía tây bắc Phnom Penh. Năm 1594, Ayuthaya lại tàn phá Lovek bắt hoàng tử Chey Chettha (1573–1628) làm con tin. Kinh nghiệm đau đớn với láng giềng Ayuthaya, Chey Chettha II nhìn về Đại Việt như một đồng minh nên dù đã có một hoàng hậu người Lào nhà vua vẫn cầu hôn một công nương của chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên ở Thuận Hoá.
Năm 1620, công nữ Nguyễn Phúc Ngọc Vạn xuất giá, được chính thức sắc phong hoàng hậu Chân Lạp. Bà có với Vua Chettha II hai người con không rõ hai trai hay một trai một gái. Chính sử triều Nguyễn, không rõ lý do, tuyệt đối không ghi chép gì về bà, ngoài hai chữ ai oán “khuyết truyện” có nghĩa “không có truyện”. Dù chuyện vĩ đại nhất mà công nương Ngọc Vạn mang về cho triều đình Thuận Hóa, là cả miền Nam, khởi đi từ vùng Bà Riạ.
Lịch sử Saigon/Chợ Lớn mở đầu năm 1623 khi chúa Sãi viết thư cho con rể, vua Chân Lạp Preas Cheychesda, mượn đất đặt trạm thu thuế ở hai vùng Kras Krobey (gần Bà Rịa) và Prey NoKor (tức vùng Saigon/Chợ Lớn). Vua Chetta II yêu quí vợ nên chấp thuận việc này. Đây là hai trạm đầu tiên của người Việt tại xứ Thủy Chân Lạp, mở đầu cho làn sóng di dân. Hoàng hậu có một đoàn tuỳ tùng người Việt làm lớn trong triều Chân Lạp. Bà xin cho người Việt từ Ngũ Quảng đến Udong buôn bán lập làng. Bà xin chúa Nguyễn mở xưởng đóng tàu ngay tại Udong, vẫn còn di tích. Trong vòng 5 năm, người Việt tự do qua lại khẩn hoang vùng Bà Rịa. Đổi lại, chúa Nguyễn giúp vua Chân Lạp huấn luyện quân sĩ chống lại Ayuthaya.
Năm 1628, vua Chetta II mất. Thái hậu son trẻ dìu dắt hoàng tử nhỏ Chan Ponhea So làm vua. Nhưng chỉ 2 năm, Penhea So bị chú ruột giết chết. Ngọc Vạn vẫn ở ngôi thái hậu, oằn vai gánh sức nặng của bổn phận với con dân cả hai nước. Cuối con đường cay đắng của Ngọc Vạn là con đường thênh thang mở ra cho dân Việt: sát nhập vựa lúa Thủy Chân Lạp vào Việt Nam. Bà trở về xứ Việt, vào chùa tu.
Năm 1679, chúa Nguyễn Phúc Tần cho phép Dương Ngạn Địch từ Quảng Đông và Trần Thượng Xuyên từ Quảng Tây mang quân và dân vào định cư vùng đất chưa khai phá (vẫn còn thuộc Cam Bốt). Trần Thượng Xuyên theo cửa Cần Giờ, Soài Rạp vào sông Đồng Nai đến Cù Lao Phố lập quán sầm uất, người Hoa gọi là Châu Đại Phố. Dương Ngạn Địch theo cửa Tiểu-cửa Đại vào định cư ở vùng nay là Mỹ Tho.
Miền Nam còn rất nhiều di tích của người Khmer. Tây Ninh có hai tháp còn nguyên là tháp Bình Thạnh và tháp Chót Mạt. Thủ Dầu Một, thủ phủ của tỉnh Bình Dương (Sông Bé), là từ tiếng Khmer (Tuol Tam Mot, nghĩa là vùng đất đồi).
Năm 1698, thời chúa Nguyễn Phúc Chu, Nguyễn Hữu Cảnh được chúa sai xuống miền nam vùng Đồng Nai lập phủ Gia Định. Đây là thời điểm Saigon coi như chính thức thành lập. Khi đến vùng đất mới người Việt thờ thần bản xứ xin được chấp nhận. Người Việt thờ Thần Bà Chúa Xứ là nữ thần xứ sở của người Chăm Po Inu Nagar và thần ông Tà của người Khmer. Miếu thờ ông Tà giống như nhà sàn cao nhỏ có vài ba viên đá tròn và bát hương thường gặp ở các làng xã Đông Nam Bộ và cả Nam Bộ. Viên đá lớn tượng trưng cho thần, các viên nhỏ là ma quỷ theo hầu. Người Khmer rất sùng bái ông Tà, không ai dám nói lời xúc phạm vô lễ, qua miếu phải dở nón lột khăn. Sau này làng người Việt có đình thờ thành hoàng thì tục thờ ông Địa (nhập từ người Hoa) phổ biến hơn, ông Tà xuống cấp trở thành thần giữ ruộng “Ông Địa giữ nhà, Ông Tà giữ ruộng”
Ngày nay, rừng tiếp tục bị tàn phá, người Việt (Kinh) tiếp tục đến định cư ngày càng nhiều trên Tây nguyên. Làng, bản, văn hóa bị xâm nhập, phá rừng, khai hoang, khai thác quặng bauxite, đô thị hóa… Sự tuyệt chủng của người bản địa ở Nam bộ chỉ là vấn đề thời gian. Có lẽ cả chuyện cổ tích cũng chê bỏ họ, không hề ghi chép.
Ở những xứ “văn minh” cũng … đách khá. Ở Úc, Viện Bảo Tàng Quốc Gia Canberra trưng bày những tấm ảnh chụp năm 1909 thổ dân da đen bị xiềng xích dẫn đi như súc vật. Ở Mỹ Người Mỹ da trắng “khám phá” ra châu Mỹ, đã giết hầu như… trọn gói người bản địa mà họ gọi là Da Đỏ. Đệ Nhị Thế Chiến, Hoa Kỳ và Liên Xô chạy đua từng ngày chế tạo bom nguyên tử. Ngày 15-7-1945, tổng thống Truman được báo là BỐN trái bom nguyên tử đã hoàn thành đang chờ lệnh tổng thống. Ngay lập tức, ngày 16-7-1945, trái bom nguyên tử đựợc đặt tên Gadget, 20 kilotons, được thử ở vùng New Mexico gần nơi thổ dân Da Đỏ quần cư. Ngay khi nổ, ngọn núi xung quanh sáng hơn ban ngày, nhiệt độ như lò lửa, cột khói bốc lên cao 12.1km, điạ chấn lan xa 160km. Còn cư dân nào sống sót?
(Tranh “Lối Mòn Đẫm Lệ”, năm 1839 người Mỹ trắng đuổi 125.000 người Đa Đỏ Cherokee chiếm khu đất mầu mỡ ven sông Mississippi. 10.000 người Cherokee chết dọc đường trước khi đến được nơi chỉ định).
Năm 1973, tài tử Marlon Brando từ chối giải Oscar cao quí từ Holywood, phản đối việc tàn sát dân Da Đỏ. Bây giờ người Mỹ ăn năn đấm ngực bình bịch ra sức nâng đỡ cộng đồng Da Đỏ còn sót lại, bằng cách cho họ hưởng trợ cấp, ngồi đó ca hát và …uống rượu, bao giờ tự tuyệt chủng thì thôi.
Ngày nay, người Việt có chính sách nhân bản (thật sự) với người Khmer ở miền Nam không? Người Khmer tự gọi là Khmer Lơ/Khmer Miệt Trên ở Cambodia, và “Khmer Cộm” tức người Khmer Krôm/Khmer Miệt Dưới ở miền Nam Việt Nam. Nhưng nghe đâu chữ “Khmer Cộm” không đưọc phép dùng nữa. Không biết những nhà “sử học” dùng tên gì để gọi họ cho khỏi hổ thẹn với ngòi bút, nếu còn biết thẹn. Hỏi vậy thôi!
Hỏi vậy thôi! Bản đồ nước Việt không như bây giờ nếu không có công chúa Huyền Trân công nương Ngọc Vạn, nhưng chính sử dưới ngòi bút Nho gia khe khắt đã đành, dã sử (chẳng có chút Nho nào) cũng “loang loáng đốt oai nghi”, hiếm khi viết về hai vị một cách trang nghiêm cho xứng với công ơn và nghi vệ triều đình.
Trần Thượng Xuyên được sắc phong Thượng Đẳng Thần, đền thờ ở đình Tân Lân bên sông Đồng Nai. Công nương Ngọc Vạn, hình như không có đền thờ? Lữ khách xuyên Việt từ Phan Rang Phan Rí đến tận mũi Cà Mau, có ai nhớ đến công nương tay không mở cõi hay tên Ngọc Vạn chẳng được như dề lục bình tả tơi trôi?
“Đường ngược đường xuôi nhớ nhau vì chuyện đầu môi.
Hẹn gặp một nơi thấy nhau ở cuối chân trời” (Phạm Duy)
Hẹn gặp công nương một ngày nào đó nếu bến nuóc sông Tiền sông Hậu vẫn còn trôi.
Hoa lục bình (Nguồn: Internet)
Trần Thị Vĩnh-Tường
California 27/03/2016
Tham khảo
https://sites.google.com/site/nkltnguyenduchiep/tuyen-tap-nguyen-dhuc-hiep/mot-thoang-dhong-nam-bo—dhia-chi-va-lich-su-phan-1
http://rarehistoricalphotos.com/gadget-first-atomic-bomb/
http://www.history.com/topics/native-american-history/trail-of-tears
http://www.businessinsider.com/marlon-brando-rejected-godfather-oscar-2014-2