Hòa thượng Thích Thiện Tánh, Phó Ban Trị sự Thành hội Phật giáo TPHCM, khẳng định: Tất cả những “sư” đi khất thực, xin tiền đều là giả.

Vì theo quy định, sư nào khất thực hoặc quyên góp ngoài phạm vi chùa phải có giấy giới thiệu của Ban Thường trực Phật giáo tỉnh, thành. Tuy nhiên, đến nay, trên cả nước chưa có tỉnh, thành nào cấp giấy giới thiệu cho sư đi khất thực, quyên góp tiền. Ngày 12-7, phóng viên đã theo chân 2 sư giả và mục kích những kiểu kiếm tiền của họ ở TPHCM.

Trong ngày, sư giả này xin được không dưới 500.000 đồng

Vị sư giả ăn bún thịt nướng

Một sư giả đến đường Lê Văn Việt, phường Tăng Nhơn Phú A, quận 9 để “khất thực” trái phép. Khi người vắng dần trên phố, sư giả này đón xe ôm về nhà ở đường Tân Lập, phường Hiệp Phú, quận 9.

Về đến nhà, sau khi trút bỏ lớp áo tu ngụy trang, vị sư giả đếm tiền thu được rồi ăn bún thịt nướng. Theo ước tính của chúng tôi, trong ngày, sư giả này xin được không dưới 500.000 đồng.

 Một phụ nữ ngụy trang thành “sư” đang hành nghề trên đường Trần Phú, phường 7, quận 5 thì bị một người dân chặn lại phản ứng: “Sư giả hay sư thật, ở đây cấm khất thực”.

Về đến nhà ở khu nhà trọ trên đường Hải Thượng Lãn Ông, phường 4, quận 5, nữ “sư” đưa tiền cho một người đàn ông khoảng 40 tuổi. Ngoài nữ “sư” này, chúng tôi còn chứng kiến nhiều “sư” khác cũng đến đây nộp tiền cho người đàn ông nói trên.

Sư "giả" không coi ai ra gì

Những người bán hàng nước ở ngã tư thị trấn phố Mới (Quế Võ) từ lâu đã không lạ gì cảnh, cứ chiều thứ bảy, chủ nhật các "sư" lại tụ tập rất đông ở đây.

Chẳng là một số "sư" đi làm cả tuần đến cuối tuần thì bắt xe ô tô, xách va li như những cán bộ đi xa về thăm nhà. Họ dừng chân ở ngã tư, rồi rút điện thoại di động gọi người nhà ra đón.

Thủ phủ của sư giả ở Bắc Ninh là làng Vũ Dương, xã Bồng Lai, huyện Quế Võ. Không ai biết cái “nghề” này có ở đây từ bao giờ.

“Phường lừa đảo, bọn thất đức”

Ngay khi bước chân vào làng, ấn tượng đầu tiên là Vũ Dương rất giàu có, nhà cao tầng mọc lên san sát chẳng khác gì ở một thị trấn. Vẫn biết người dân nơi đây năng động bởi từ xa xưa làng này vốn có nghề buôn thúng bán mẹt ngoài chợ.

Thế nhưng, khi tôi ghé vào một cửa hàng tạp hoá bên đường gặp đúng bà chủ quán hay chuyện đã thẳng thắn: "Nhờ cái nghề "đi sư" mới giàu thế đấy. Nhà này cũng chạy chợ bạc mặt nhưng nghèo vẫn hoàn nghèo".
 

"Sư giả" trên đường về nhà

Ném ánh mắt đầy nghi hoặc về phía chúng tôi bà chủ quán tiếp tục:"Anh chị về xem bói hay nhờ các sư cúng đấy? Ở làng này đầy, sư trẻ, sư già, nam, nữ có hết. Sáng đến họ đi làm đông như đi hội".

“Chúng cháu đến nhờ cúng giải hạn, cô xem có "thầy" nào giỏi chỉ giúp chúng cháu”. "Có cả trăm sư tôi biết đường nào mà chỉ, ông Đ. bà H. chị K... đều là "sư" tuốt. Nói thật nhá, chẳng có ai là sư thật đâu, giả hết đấy. Phường lừa đảo, bọn thất đức ấy mà. Họ trước cũng chân lấm tay bùn như tôi nhưng giờ thành sư hết".

Nhà bà chủ quán ở cạnh đường chính, nên bà nắm rất rõ lịch trình hoạt động của các "sư". Bà cho biết những nhà "sư" ở Vũ Dương vào "nghề" rất chuyên nghiệp. Họ tự làm cho mình một chiếc thẻ giả đeo trước ngực, do một ngôi chùa có tiếng nào đó cấp.

Cũng áo quần nhà chùa, trai cũng cạo đầu trọc, nữ chít khăn... thế là vào vai nhà sư một cách đàng hoàng. Họ chủ yếu đi bán hương với giá cao, xin tiền ủng hộ xây dựng chùa để lừa đảo. Ngoài ra, họ cũng "học thêm" ít kiến thức về Phật pháp hoặc bói toán.

Hằng ngày, họ đi khắp các miền quê như Nam Định, Thái Bình, Hưng Yên, Hà Nội... Hiện ở làng Vũ Dương có một đội quân xe ôm chuyên đi phục vụ các "sư" giả này. Sáng họ đến nhà đón từ rất sớm, đường đi nước bước do thân chủ quyết định, chiều đưa về.

Các bác tài này cứ nhìn đồng hồ đếm kilômét rồi tính tiền. Chẳng biết các "sư" kiếm tiền ra sao, chứ mỗi ngày cánh xe ôm bỏ túi cả trăm nghìn. Một số làm ăn lớn hơn thì đi từ đầu tuần đến cuối tuần mới về một lần.

Một chị hàng nước ở Phố Mới kể, có "ông sư" cứ mỗi lần về đến đây là vào ngân hàng cạnh đó gửi tiền. Nghe đâu ông này có tiền tỷ, xây cả biệt thự chứ chẳng ít.
 

Không coi ai ra gì
 

Người dân cho biết, một số phụ nữ trong làng lấy chồng ở miền Nam khi về thăm quê mang theo cả nghề này "du nhập" về Vũ Dương. Lúc đầu những người "đi sư" còn biết xẩu hổ. Trước khi đi làm họ vẫn ăn mặc bình thường, chỉ khi đến điểm hành nghề họ mới "lột xác" để khoác lên mình áo quần nhà chùa bắt đầu quá trình "khất thực".

Lâu dần họ chẳng còn biết ngại ngần gì. Ngay từ nhà họ đã ăn mặc chỉnh tề, ung dung mang túi rồi rồng rắn nhau đi hành nghề công khai.

Ông Nguyễn Quang Cát, người trông coi đình làng của làng Vũ Dương mỗi khi nhắc đến chuyện người làng mình "đi sư", bao nỗi buồn trong ông lại ùa về.

Ông buồn rầu nói: "Ở đây, những gia đình nào có lương tâm thì chẳng ai để con cháu mình đi làm cái nghề thất đức ấy. Nhìn cái cách họ công khai mặc áo nhà chùa tung hoành khắp làng tôi vừa xấu hổ vừa chua xót. Cánh thanh niên trai tráng khoẻ mạnh lêu lổng cũng tự khoe cái đầu trọc lốc của mình ra đường mà mặt vênh lên, chẳng coi ai ra gì".

Ông Cát kể cho tôi nghe về trường hợp của người cháu họ mình, ở xóm Chùa. Vốn là một anh nông dân thuần chất, bố mẹ bỏ nhau nên người cháu này lớn lên trong sự nghèo khó, một chữ bẻ đôi không biết.

Ông Cát là người đã cưu mang nuôi đứa cháu này khôn lớn. Lấy vợ anh ta lăn lộn đủ nghề cũng chẳng kiếm đủ ba bữa cơm. Từ ngày học "đi sư" thì cuộc sống khác hẳn. Sau 6 năm hành "nghề", anh ta mua được đất, xây nhà cao tầng, sắm tiện ghi sinh hoạt đắt tiền...

Giờ người dân đã gọi anh ta là "triệu phú". Anh ta cũng luôn tự đắc với dân làng chẳng có ai bằng mình.
 

Vòng lao lý
 

Thế nhưng, không phải cứ "đi sư" là lừa được tiền thiên hạ. Từ khi cái nghề này nở rộ cho đến nay cũng đã có một vài công dân của thôn rơi vào vòng lao lý.

Bà con làng Vũ Dương vẫn kể câu chuyện về bà Hương bị lật tẩy khi đến một làng ở Thái Bình "khất thực". Phát hiện bà Hương là "sư" giả, người dân đã cởi hết quần áo, cắt tóc rồi ném xuống ao.

Những tưởng sau bài học nhớ đời đó, bà sẽ bỏ "nghề". Nào ngờ, về làng bà vẫn mạnh mồm tuyên bố "không có tóc thì thành sư dễ hơn". Thế là từ bữa đó, bà không cần phải bịt khăn như mọi khi nữa, chỉ diện bộ quần áo của nhà chùa lên đường kiếm ăn.

 

Hai "sư" giả Nguyễn Thị Vững (bên trái) và Nguyễn Thị Sơn ở Quế Võ bị bắt vì tội lừa đảo.
 

Gần đây nhất 2 "sư" giả là Phan Thanh Chương và Nguyễn Thị Hường ở làng Vũ Dương đã bị bà con ở chợ Ninh Hiệp (Hà Nội) bắt và giao cho chính quyền vì tội lừa đảo. Rất may cho 2 "vị tăng ni" này là được hưởng án treo.

Theo ông Phan Bá Đố, trưởng Công an xã Bồng Lai, đến nay có khoảng gần 20 người của xã (chủ yếu ở làng Vũ Dương) bị các cơ quan công quyền các nơi bắt và xử phạt hành chính, phạt tù. Cũng theo ông Đố, không chỉ ở xã Bồng Lai mới có người hành nghề sư giả, nhiều địa phương khác quanh vùng của huyện Quế Võ cũng có người làm "nghề" này.

Đột kích xóm... "sư giả"

- Cả xóm có khoảng 10 “sư”, họ là những người từ nơi khác tới đây trọ và hành nghề. Khi đi “làm ăn” khuôn mặt của các sư trông thật khổ hạnh và nghiêm trang, song khi về xóm trọ nhiều người không khác gì đàn anh, đàn chị với đủ món ăn chơi trên đời.

9 năm về trước, phong trào giả sư đi khất thực xin tiền, bán nhang hay quyên góp rộ lên. Tại khu phố 3 phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức nhanh chóng hình thành nên xóm sư giả và tồn tại đến giờ.

Giang hồ và cờ bạc

Người được xem là “ông tổ” sáng lập ra xóm giả sư đi khất thực là Tư Trầu. Theo như lời kể, Tư Trầu là người tu hành ở chùa dưới Đồng Nai. Năm 1992, ông rời bỏ nhà chùa về ngụ tại tổ 19, khu phố 3 hành nghề và thu nạp “đệ tử” gây dựng nên phong trào giả sư đi khất thực và bán nhang. Công việc làm ăn của Tư Trầu cùng các “đệ tử” ngày càng khấm khá, thấy vậy nhiều người xin gia nhập, tạo thành xóm giả sư đông đảo.

Năm 2000, Tư Trầu bị cơ quan công an bắt và khởi tố 3 năm tù về tội giả danh nhà chùa đi lừa đảo chiếm đoạt tài sản người khác. Sau khi ông bị bắt, hoạt động của xóm sư giả kín kẽ và ngày càng tinh vi hơn.

Chiều về, người dân quanh quán nhậu ông Hải trên con đường 16, khu phố 3 phường Hiệp Bình Chánh, ai cũng quá quen thuộc với hình ảnh ba vị sư (Huề, Thuận, Thắng) với cái đầu trọc vô tư ngồi chéo chân và cụng ly leng keng “giải mỏi” sau một ngày khất thực. Trong câu chuyện trên bàn nhậu của ba “sư”, mọi người có thể nghe các vị chia sẻ kinh nghiệm khi đi hành nghề. Làm thế nào để lấy lòng người nhanh nhất, cách đối phó với công an, cũng như kế hoạch tăng hai, tăng ba tiếp theo của các sư.
 

“Sư” cầm gạch tấn công, khi biết mình bị theo dõi
 

Căn nhà 12/21 đường 16, khu phố 3, là địa điểm các sư trong xóm giả sư tập trung vào mỗi đêm để so tiền, đánh bài và nhậu nhẹt sau một ngày làm việc. Căn nhà này là của ông Nghĩa cũng hành nghề giả sư. Ngôi nhà được ông Nghĩa mướn lại của một người dân cách đây 10 năm, là nơi sinh sống của vợ cùng hai đứa con ông cho tới nay. Ông Nghĩa được mệnh danh là người ăn nên làm ra với nghề giả sư. Theo lời nhiều người dân sinh sống tại đây thì hiện tại ông Nghĩa đã mua được đất và chuẩn bị cất nhà tại Bình Dương.

Chúng tôi trong vai những người làm công quả từ quận 5 xuống kêu người lên làm việc cho nhà chùa có trả lương, chỗ ăn, chỗ ở đều miễn phí. Chị T. người bán quán nước đầu đường số 2 nói: "Ở đây nhiều “sư” lắm, nhưng đều là sư giả để đi lừa tiền không à, em mà kêu họ về coi chừng họ khiêng cả nhà chùa đi đó".

Khi phát hiện chúng tôi đang theo dõi và chụp ảnh hoạt động của các sư, người phụ nữ mặc bộ đồ màu xám, mặt hung hăng vừa chửi bằng những lời lẽ vô văn hóa vừa lăm le trên tay viên gạch để tấn công. Lối sống giang hồ, ăn nói thô tục khiến người dân nơi gọi "các thầy" là “dân bảy búa”. Mới nghe hỏi về các “sư”, chị L. can ngăn: "Nhắc làm gì với những người này, coi chừng họ mang gạch, và những thứ bẩn thỉu quăng vô trong nhà lúc đêm khuya đó".

Vợ chồng ông Huề, bà Lan là những người nghiện đánh đề số một tại “xóm sư giả” này. Để có tiền chơi đề, hằng ngày cứ tờ mờ sáng hai vợ chồng dắt nhau đi khất thực xin tiền, được bao nhiêu về đốt hết vô những con đề may rủi. Chị K., hàng xóm ông Huề, nói: “Vợ chồng ổng có làm gì đâu, cứ đi xin tiền về đánh đề. Bà Lan thì mất rồi, còn ông Huề, nhưng ổng đang mắc bệnh HIV đó".

Cánh xe ôm, người bán nước tại khu phố 3 ai cũng biết đến danh Hùng (tức Hùng Đại Dương) một tay đánh bạc nổi tiếng tại đây. Sẵn có máu cờ bạc trong người, nhưng lười lao động, Hùng làm mọi cách để có tiền phục vụ các ván bài đỏ đen của mình, từ vay mượn cho đến giả làm sư đi khất thực xin tiền.

“Sư” giả hoành hành, xấu mặt sư thật

Chúng tôi theo chân công an phường Hiệp Chánh, quận Thủ Đức, TP.HCM bất ngờ kiểm tra và đưa về trụ sở làm việc hai đối tượng bị tình nghi là sư giả đang chờ xe buýt dưới chân cầu Bình Triệu. Khi vừa được yêu cầu về phường làm việc, các “sư” đều xưng là “sư cô” đi lên chùa làm công đức nên đi sớm.

Kiểm tra túi xách, phát hiện bộ quần áo cà sa, bát, điện thoại di động sang trọng và ví tiền đầy căng. Qua đấu tranh, hai đối tượng khai nhận tên là Tô Thị Nhân, SN 1963, ngụ tại thôn 2, xã Quảng Thái, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa và Lưu Thị An, SN 1941, tạm trú tại 21B đường Kha Vạn Cân, Khu Phố 1, phường Hiệp Bình Chánh. Cả hai đều khai nhận hành nghề giả sư đi khất thực xin tiền.
 

Sư giả bị bắt lúc tờ mờ sáng
 

Thiếu tá Huỳnh Văn Dư – Trưởng Công an phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức nói: "Từ khi phát hiện nạn giả sư đang tồn tại trên địa bàn phường, chúng tôi đã ra quân xử lý để răn đe bằng các hình thức cảnh cáo đem ra kiểm điểm trước dân, tịch thu đồ nghề. Năm 2008 qua báo chí phản ánh chúng tôi đã phát hiện và đưa về trụ sở làm việc đối với 4 đối tượng giả sư trên địa bàn. Tuy nhiên cho đến nay, một số đối tượng vẫn còn lén lút hành nghề với hình thức ngày một tinh vi, cho nên rất khó để nhận biết.

Phần lớn những đối tượng này tạm trú ở phường và có giấy tờ hợp pháp. Tuy nhiên các đối tượng lại đi khất thực ở địa bàn khác nên việc phát hiện và xử lý là rất khó. Đối với những trường hợp này phải bắt tận tay mới có cơ sở xử phạt, do đó rất cần sự hợp tác thông tin từ phía người dân, cơ quan báo về hành tung hoạt động của sư giả. Người dân cần nâng cáo cảnh giác với nạn giả sư, không cho tiền, mua nhang từ thiện với những đối tượng này. Khi phát hiện sư giả đi khất thực trên địa bàn thành phố, người dân cần báo cho cơ quan công an nơi gần nhất để có biện pháp xử lý.”
 

Hòa thượng Thích Thiện Tánh, Phó Ban Trị sự Thành hội Phật giáo TP.HCM cho biết thêm: “Hội phật giáo TP.HCM cực kỳ phản đối nạn giả sư đi khất thực làm ảnh hưởng đến uy tín của nhà chùa cũng như hội phật giáo. Hội cũng đề ra những biện pháp để hạn chế nạn giả sư đang hoạt động mạnh trở lại: Nói cho người phật tử biết đâu là sư thật và đâu là sư giả.

Phật tử muốn làm từ thiện thì nên tới chùa, hoặc tham gia quyên góp vào các tổ chức từ thiện, các chương trình vì người nghèo…. Tuyệt đối không cho tiền những người khất thực ngoài đường, làm như vậy là tạo cơ hội cho những kẻ lười lao động mượn danh nghĩa nhà chùa đi làm những chuyện trái với đạo lý nhà chùa. Hội giao cho 24 ban đại diện có trách nhiệm, nếu phát hiện những người mặc đồ tu hành đi khất thực trên đường thì báo cho công an nơi gần nhất xử lý”.

Sư Gỉa Đi Xin Tiền  (2)

 Hàng chục năm nay, hình ảnh nhà sư cầm chiếc bát đồng đi khất thực trên đường đã trở nên quen thuộc với người dân Việt Nam. Tuy nhiên hiện nay, Thành hội Phật giáo Việt Nam khuyến cáo đa phần sư đi khất thực là sư giả.

Một người dân quỳ xuống giữa đường sụp lạy và cho tiền sư khất thực trên đường Sư Vạn Hạnh (quận 10, TP HCM)

Buổi sáng trên đường Sư Vạn Hạnh (quận 10, TP HCM), một sư cô mặc áo cà sa vàng nâu, tay cầm bát đồng, chuỗi hạt và cây gậy nâu, chân đi dép lào, khoan thai chậm rãi bước đi. Cứ đi được một đoạn, sư cô lại quỳ xuống giữa đường cúi đầu chạm đất. Khi người dân cho tiền vào chiếc bát đồng, sư lại tiếp tục bước đi.

Ni cô tự xưng pháp danh là Thích Nữ Liên Nghiêm, khoảng 29 tuổi. Tay chỉ lên trời và bảo: "Ở chùa trên núi Cấm, tỉnh An Giang, mới xuống đây hôm qua". Tuy nhiên khi được hỏi về giấy giới thiệu của Hội Phật giáo và mục đích của việc khất thực thì sư cô chỉ ậm ừ ngạc nhiên:

"Giấy nào? Mình làm mọi thứ là từ tâm, có Phật biết, không cần ai biết...".

Thấy sư mồ hôi nhễ nhại, bước đi khoan thai, mặt cúi xuống đất, từ các em học sinh, bác xe ôm, bà bán vé số cũng đứng lại cho tiền. Theo quan sát của VnExpress.net, cứ khoảng 5 phút lại có người lại gần bố thí, ít thì 5.000 đến 10.000, nhiều thì 20.000 đến 50.000 đồng. Sư cô đứng dậy, ngước mắt lên trời thở, miệng "Nam mô ai đà Phật" rồi lại gom tiền bỏ vào tay nải và đi.

Đến 11 giờ trưa, ở ngã tư Sư Vạn Hạnh - Lý Thái Tổ có một thanh niên đi xe máy đến đợi sẵn và sư cô trèo tót lên xe rồi lao đi mất dạng.

Khất thực vốn là truyền thống tốt đẹp của nhà Phật, song hiện nay đang bị nhiều kẻ lười lao động lợi dụng.

Quan sát cảnh này, ông Tư Thắng, làm nghề chở xe ôm 10 năm ở đây cho biết, cứ vài ngày lại thấy một hòa thượng khất thực như vậy xuất hiện. "Cũng nghe nói là giờ sư giả nhiều, tụi tôi đâu có cho tiền, nhưng người dân mình tốt bụng lắm, thấy động lòng là cho thôi. Mà lạ lắm nha, sư gì mà cho bánh mì hay thức ăn là không lấy đâu", ông kể.

Trao đổi với VnExpress.net, Đại Đức Thích Phước Nguyên, Phó Thư ký kiêm Chánh văn phòng Ban Hoằng Pháp trung ương, Ủy viên hội đồng trị sự trung ương Hội Phật Giáo Việt Nam cho biết, khất thực là truyền thống từ ngàn đời của các tu sĩ Phật giáo. Trong giáo lý dạy rằng, tu sĩ không được ở yên một chỗ mà phải hàng ngày dậy sớm đi vào xóm làng để xin đồ ăn. Họ đi chân đất, mặt chỉ nhìn xuống chiếc bát đồng, không vào chợ hay đô thị và chỉ được phép nhận thức ăn từ người dân đủ để dùng trong ngày, đến khi mặt trời đứng bóng thì trở về.

"Mục đích của việc này vừa để khơi dậy lòng từ thiện bố thí nơi mỗi con người vừa là để truyền giảng đạo giáo cho chúng sinh. Và quy định chỉ xin thức ăn đủ dùng trong ngày để các tu sĩ tránh tính tư hữu tư lợi", Đại Đức nói.

Chỉ nên cho thức ăn, không nên cho tiền khi gặp sư khất thực.

Đồng thời Ban Trị sự Thành hội Phật giáo TP HCM cũng khẳng định, từ sau năm 1975 việc khất thực của nhà sư gần như không còn và không được cấp phép. Song vài năm trở lại đây, truyền thống tốt đẹp ấy của đạo Phật đang bị một số kẻ lười lao động lợi dụng để "hành nghề" mưu cầu tư lợi. Thậm chí một số nơi còn có cả một "lò" đào tạo sư giả. Vì thế các giáo sĩ khuyến cáo người dân, để tránh bị kẻ gian lợi dụng lòng từ thiện, tốt nhất không nên cho tiền sư khất thực.

Bên cạnh đó, các tăng ni Phật tử còn cung cấp những đặc điểm của tu sĩ thật để phân biệt với sư giả như: mặc quấn y màu vàng nâu, bước đi chậm rãi, mắt nhìn xuống đất, không chú ý đến xung quanh, hai tay ôm bát đồng, không nhận tiền mà chỉ nhận đồ ăn người ta cho... Tuy nhiên theo Đại Đức Phước Nguyên thì càng ngày những thủ đoạn của kẻ lợi dụng càng tinh vi nên dễ qua mặt người dân Việt vốn tốt bụng và yêu kính các vị tu sĩ.

"Mặc dù việc bà con bố thí là tích đức và những người mạo danh kia làm tội thì bản thân họ phải gánh tội. Nhưng trong tình hình hiện nay, để tránh kẻ gian lợi dụng, người dân có lòng tốt chỉ nên cho thức ăn chứ không cho tiền khi gặp sư khất thực (dù là thật hay giả). Điều này là phù hợp với đạo lý Đức Phật đã dạy", ông khuyên.